X-men

Een X-plosieve X-positie van X-ceptionele X-centriekelingen!

Met de komst van het nieuwe millennium sloeg Hollywood een nieuwe weg in.  De filmwereld zou overspoeld worden door een massaal leger aan comic-book superhelden.
Spider-man spon zijn World Wide Web over cinemaschermen wereldwijd in het jaar 2002, de Hulk sloeg alles kort en klein in het jaar 2003, Hellboy trotseerde hemel en aarde in 2004, de Fantastic Four waren … euh, ja … fantastisch in 2005 en Batman zou datzelfde jaar nog een homerun slaan met zijn gloednieuwe, donkere wederopkomst.
Het bleef echter niet stil, want andere soortgelijken passeerden eveneens de revue.  Superman flitste na jaren stilte eindelijk terug over het scherm in 2006, Iron-man etaleerde zijn baanbrekende spitstechnologie in het jaar 2008, ook de Hulk mocht opnieuw brullen en grommen in datzelfde jaar (wat overigens een véél betere versie leek dan die van 5 jaar geleden) en met Thor, Captain America en Green Lantern gepland in het jaar 2011 is het duidelijk dat het universum der superhelden nog lang niet uitgedroogd is.

Hoe dan ook: X-men was de allereerste superhelden-verfilming die op het witte scherm werd getoverd!
Akkoord, Superman kwam als allereerste zijn verhaal doen in 1978.  En zowat 10 jaar later pikte Batman handig in op dit succes.  Maar het waren de X-men in het jaar 2000 die voor de permanente ‘stormloop der superhelden’ zouden zorgen!
De film sloeg in als een bom!  Fans en critici over de ganse aardbol waren het erover eens dat een comic-book adaptie niet perse een kinderlijke, plastieken pretpark-attractie hoefde te zijn.  Gelukkig voor hen werd er wel degelijk een semi-dramaturgisch verhaal verteld met geloofwaardige personages die stuk voor stuk échte menselijke gevoelens hadden.  Vrij vernieuwend voor een film over superhelden.

X-men vertelt het verhaal van professor Xavier die aan het hoofd staat van een speciale school voor mutanten om hen te beschermen van de wantrouwige en gevaarlijke buitenwereld.  In de film is de gewone mens namelijk héél bang en argwanend voor al wie speciale gaven bezit.  Het is een klassiek gegeven van goed versus kwaad waarin men gelooft dat de mutanten-vereniging zal geplet worden onder het onbegrip en schrikbewind van de gewone mens, tenzij ze zélf het roer in eigen handen nemen.
De film is zonder meer een commerciële actiefilm met fraaie speciale effecten, doch er woelt meer inhoud dan je aanvankelijk zou vermoeden.  Het idee van de onderdrukte superheld in deze film tegenover de gewone mens in de straat is een geniaal-subtiele vertaling van de rassenhaat uit onze eigenste realiteit.

Dit racisme-beleid vertoeft echter slim genoeg op de achtergrond waardoor je als kijker ten volle kan genieten van geweldige gevechtsscènes, onwaarschijnlijk mooie special-effects en een turbulend verhaal waarvan je zou wensen dat er nooit een einde aan komt.
De actie wordt gracieus in beeld gebracht en nooit ofte nimmer voel je je als kijker bekocht door eendimensionale randfiguren of een oersaai wagonnetjes-verhaal dat zich maar traag puffend vooruit sleept.  De film is een wilde roetsjbaan van A tot Z van zodra de eerste superkracht op het publiek wordt losgelaten.
Nochtans gaat de film van start met een intimistisch, grauw beeld van de onderdrukte Joden in WOII die als kuddebeesten worden geslagen en vernederd door de Duitse Nazi-soldaten – en hoewel een dergelijk thema bijzonder donker lijkt voor een kleurrijke superheldenfilm – is het deze proloog die op een héél efficiënte manier de bal aan het rollen brengt …

Aan superhelden geen tekort in X-men.  Hoofdrol is weggelegd voor de toen nog onbekende Australische acteur Hugh Jackman die met de brutale doch warmhartige Wolverine zijn doorbraakrol zou versieren.  Idem voor Halle Berry die vrijwel onmiddellijk een sprankelende carrière zou uitbouwen – zij speelt de manipulerende klimaat-mutant Storm. Ook niet onbelangrijk is de Nederlandse schone Famke Janssen als de telepatische en telekinetische dokter Jean Grey.  Haar vriendje in de film is Cyclops vertolkt door James Marsden, een mutant die officieel de prijs in beslag mag nemen voor ‘coolste zonnebril in een Hollywood-film’.  De piepjonge actrice Anna Paquin (ironisch genoeg toen de enige met een Oscar achter haar naam) bracht haar mysterieus personage Rogue met verve tot leven.

En dan heb je natuurlijk nog de kern van de zaak!  De twee tegenstrijdige bevelhebbers, professor Charles Xavier en Magneto, magnifiek gespeeld door twee doorgewinterde acteurs die meer ervaring genoten in hun carrière dan de ganse cast tesamen.
Patrick Stewart is de ganse tijd gebonden aan een rolstoel in deze film, maar weet niettemin op staande voet de juiste toon te zetten.  Deze Mister Proper-acteur is nog het best gekend als de kapitein van de nieuwe generatie Star Trek-ruimtevaarders. Ian McKellen aan de andere zijde speelt de slechterik van dienst, de menselijke metaaldetector Magneto die nog het liefst van al elke mens op aarde als een insect wil plattrappen.  Het spreekt voor zich dat de onderliggende mutanten-strijd tussen beide kampen gevoed wordt door deze kopstukken.

De man die het uiteindelijk allemaal in goede banen moet zien te leiden (en dat ook zéér goed doet!), is regisseur Bryan Singer.  Voor hem is het de eerste keer dat hij een superheldenfilm mag inblikken, maar met films als The usual suspects en het ondergewaardeerde Apt pupil achter zijn naam bewees de sympathieke New Yorker reeds dat hij zich het best thuis voelt achter de camera.  Cinematografisch is de film geen hoogstandje, maar niettemin verdient de regisseur een staande ovatie.  Hij is namelijk de eerste in bijna 10 jaar die nog eens een succesvolle superhelden-film weet uit te brengen …

Kortweg: X-men is niet alleen een opperbeste comic-book verfilming, maar ook een eersteklas actiefilm!  Het opende de deuren voor tientallen superhelden die stonden te trappelen om hun verhaal te doen.  De casting is ronduit schitterend.  Vooral Hugh Jackman als de Wolverine en Patrick Stewart als professor X stelen de show!  De actiescènes zijn heel vakkundig in beeld gebracht en er wordt gretig gebruik gemaakt van een grote verscheidenheid aan nooit geziene superkrachten, wat resulteert in een aantal X-cellente gevechtsscènes.  Bravo!!